Anne sütü nasıl üretilir ve süt nasıl arttırılır?

Anne ya da anne adaylarının merak ettiği bir soru: Anne sütü nasıl üretilir ve süt nasıl arttırılır?

Anne sütünün memede oluşması ilginç bir süreçle mümkün oluyor. İlginç olması şuradan kaynaklanıyor. Normal zamanlarda ve gebelikte memede sütün gelmiyor olması, bebek doğduktan sonra süt oluşmaya başlıyor olması...  Gerçekten hayret uyandıran bir durum. Bebek doğduktan sonra, sütün arttırılması için ne yapılabilir sorusu annelerin merak ettiği önemli bir başka soru. 

Anne sütünü üreten şey, memedeki belli hormon ve reflekslerdir. Gebelik süreci içinde memede sürekli hormon değişiklikleri oluşur. Hormon değişiklikleri ve bu değişiklikleri orya çıkaran refleksler, sütün üretilmesini sağlar. Gebelik sürecinde süt üretimi tam olarak hazır değildir. Bu süreçte bir taraftan süt üreten hormon çalışırken diğer taraftan sütün fazla artmasını engelleyen hormonlar çalışmaktadır.

Süt üretiminden sorumlu başlıca hormon olan hormon “prolaktin” gebelik başlangıcında 10 birim iken gebelik sürecinde annenin kanında artarak 200 birime yükselir. Fakat bu 20 kat artışa rağmen memede yine de çok az miktarda süt vardır. Çünkü daha fazla süt yapılmasına yine gebelikte artan diğer hormonlar “trojen” ve “progesteron” hormonları engel olur. Doğumdan sonra bu hormonların düzeyi aniden düşer. Bu nedenle süt hormonu üzerindeki baskı ortadan kalkar ve doğumdan hemen sonra gelişen bu hormon değişiklikleri ile meme süt yapmaya başlar.

Memede sütün dolmaya başlaması ve sütün bebeğin içmesine hazır hale gelmesi ise iki temel refleks ile olur. Bebek anne memesini emdiğinde iki refleks vücutta istem dışı gelişir. Bu biyolojik tepki, memeye süt dolmasını mümkün kılar. Bu iki refleks, süt salgılama refleksi ve süt fışkırtma refleksi olarak adlandırılır.

Meme Yapısı Nasıldır?

Memede anne sütü nasıl yapılıyor meme dokusu başlıca iki yapıdan oluşur. Bunlardan biri; yağ dokusudur. Memedeki yağ dokusunun memenin büyüklüğünü belirler.

Diğeri ise süt üretiminden sorumlu olan yapılardır. Bunlar memeye özgü süt bezleri ve süt kanallarıdır. Bu özel yapıların oluşturduğu en küçük birime log adı verilir. Her log bir üzüm salkımına benzetilebilir. Üzüm taneleri de alveol adı verilen yapılarla eşleştirilir.  Alveol süt yapımından sorumlu olan en önemli yapıdır.  Sütün yapıldığı yerdir. Alveollar içinde yapılan süt, ince ve kısa bir kanalla meme başına doğru iletilir. Bunlar da üzümün çöplerine benzetilebilir. Bu kanallar birleşerek daha uzun ve kalın süt kanallarını oluştururlar ve her salkım bir ana kanalla meme başına ulaşır. Memede bu küçük salkımlardan çok sayıda vardır. Bu nedenle çok sayıda süt kanalı meme ucundan dışarı açılır. Meme ucu, meme başının tam ortasında yer alır. Meme başı “arola” ise memenin dışarıdan görülebilen kahverengi kısmıdır. Bütün Bu yapılar gebelik ve emzirme dönemindeki hormon değişiklikleri ne çok duyarlıdırlar.

Meme Büyüklüğü Süt Miktarını Etkiler Mi?

Annlerin kafasını kurcalayan önemli bir soru da göğüs büyüklüğünün/küçüklüğünün süt miktarını nasıl etkilediğidir. Sütün bebek bebek için yeterli gelip gelmeyeceğidir.

Memenin büyüklüğünü belirleyen şey, memedeki yağ dokusudur. Ancak yağ dokusunun süt üretiminde etkin rolü yoktur. Bu nedenle de meme büyüklüğü ile süt üretimi arasında bir ilişki beklemek doğru değildir.  Dolayısıyla anne memesinin büyüklüğü ile ürettiği süt miktarı arasında ilişki yoktur.

Önemli olan memedeki süt bezleridir. Annenin bebeğini başarı ile emzirmesi memedeki süt bezleri ve süt kanalları ile ilgilidir. Memeleri küçük olan kadınlar da büyük olanlar gibi başarı ile emzirebilir.

Annenin uzun süre ve bol miktarda süt üretmemesinde önemli olan etken bebeğin memeyi emmemesidir. Bebek ne kadar sık ve güçlü emerse anne memesi de o kadar bol süt üretir. Annenin emzirme tekniği ve buna bağlı olarak yaşanan güçlükler veya sorunlar da süt üretimi üzerinde etkilidir.  Memesi büyük olanlar da emzirme ile ilgili sorunlar daha sık görülürken, küçük memeli annelerin emzirme döneminde daha az sorun yaşadıkları da bilinmektedir. Çok nadir görülse de memedeki süt bezlerinde doğumdan gelen yetersizlikler olabilir. Ancak bu durum genellikle tek taraflıdır anne sağlıklı olan diğer memesiyle bebeğini emzirebilir.